Op 19 december 2022 vond er een historische gebeurtenis plaats: Mark Rutte bood namens de Nederlandse regering excuses aan voor het handelen van de Nederlandse staat in het verleden. Dit is een voorlopig hoogtepunt in het verwerkingsproces van het Nederlandse slavernijverleden. De premier benoemde expliciet dat de excuses vooral ertoe moeten leiden om er in de toekomst beter mee om te kunnen gaan:
‘We doen dit, en we doen dit nu, om staande op de drempel van een belangrijk herdenkingsjaar, samen de weg vooruit te vinden. We delen niet alleen het verleden, maar ook de toekomst. Dus zetten we vandaag een komma, geen punt.’
(Bron: www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/12/19/excuses-regering-voor-slavernijverleden-nederland)
Ook het basisonderwijs kan hier een belangrijke rol in vervullen. In het jaar dat de afschaffing van de slavernij wordt herdacht willen wij daarom een academische werkplaats starten waarin verdieping in het slavernijverleden centraal staat en waarin vernieuwende educatieve materialen worden ontwikkeld om dit op de basisschool aan de orde te stellen. Als leidraad voor de te ontwikkelen materialen gebruiken wij de didactiek van historisch denken en redeneren en onderzoekend leren. Daarbij zal steeds worden gekeken hoe dit binnen de al bestaande werkwijzen in een school het beste toegepast kan worden. Voor deelname aan deze werkplaats maakt het dus niet uit of een school al wel of niet met deze didactiek bekend is.
Historisch redeneren houdt in dat leerlingen met behulp van historische bronnen leren nadenken over overeenkomsten & verschillen tussen heden en verleden, oorzaken & gevolgen en/of continuïteit & verandering van gebeurtenissen of ontwikkelingen in de geschiedenis. Ook is er veel aandacht voor de verhalen van verschillende mensen en hoe zij iets hebben beleefd (multiperspectiviteit). Deze werkwijze stimuleert algemene denkvaardigheden van leerlingen die breed inzetbaar zijn, zoals bijvoorbeeld bij begrijpend lezen, studievaardigheden en mediawijsheid.
Het thema slavernij leent zich uiteraard ook goed voor een vakoverstijgende blik – de raakvlakken met aardrijkskunde en burgerschap zullen dan ook zeker worden belicht.
Voor meer informatie over historisch redeneren en onderzoekend leren kun je alvast kijken op de website van Yolande Potjer, www.onderzoekendgeschiedenisonderwijs.nl.